ÇSY Raporlama Nedir: Kapsamlı Bir Rehber

ÇSY Raporlama: Giderek birbirine bağlanan bir dünyada, odak noktası işletmelerin yalnızca kârlılıklarını değil aynı zamanda çevreyi, toplumu ve yönetimi de nasıl etkilediğidir. Yatırımcıların ve paydaşların bir şirketin sürdürülebilirlik performansı hakkında daha fazla bilgi talep etmesi nedeniyle çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) raporlaması hiç bu kadar kritik olmamıştı. Peki sürdürülebilirlik raporlaması tam olarak nedir ve neden bu kadar önemlidir? Bu yazımızda bunun ne anlama geldiğini tartışacağız.

ESG raporlaması, bir şirketin çevresel, sosyal ve yönetişim girişimlerinin, performansının ve etkisini kapsamlı bir şekilde açıklamaktadır. İlgililerin şirketin sürdürülebilir uygulamalara olan bağlılığı hakkında bilinçli kararlar vermelerine olanak tanır. Bu kılavuzda, ESG raporlamasının dünyasına dalarak, çeşitli bileşenlerini, önemini, yönetmelikleri, çerçeveleri ve en iyi uygulamalarını keşfedeceğiz.

Kısa özet

• • ESG raporlaması bir şirketin performansını çevresel, sosyal ve yönetişim faktörleri açısından ölçer ve açıklar.

• • İşletmelerin şeffaflık sergilemesi, yatırımcı çekmesi, riskleri yönetmesi ve marka sadakati oluşturması gerekiyor.

• • Teknoloji, süreçleri kolaylaştırmada ve etkili ESG raporlaması için iletişimi kolaylaştırmada önemli bir rol oynuyor.

ESG Raporlama Anlayışı

ESG raporlama, bir şirketin çevresel, sosyal ve yönetsel performansını ölçerek ve paydaşları açığa çıkararak, sürdürülebilirlik girişimlerinin incelenmesini sağlayan bir süreçtir. Bu süreç, organizasyonların dünyadaki etkilerini anlamalarına ve yatırımcıların ESG verilerini kullanarak bilinçli kararlar vermelerine yardımcı olur. ESG raporlama üç ana bileşeni kapsar: Çevresel, Sosyal ve Yönetişim, bu bileşenler ESG faktörleri olarak birleştirilir. Bu bağlamda, ESG raporları bir şirketin performansı hakkında kapsamlı bilgi sağlayarak önemli bir rol oynar.

Bu ESG faktörleri, sürdürülebilirlik performanslarını değerlendirmede şirketler için bir pusula görevi görmekte ve paydaşlara sürdürülebilir uygulamalara olan taahhütleri hakkında bilgi vererek şirketlerin sürdürülebilirlik performansı hakkında bilinç sahibi olmasını sağlamaktadır. Bu bileşenlere daha iyi hakim olmak için, her bir bileşene daha ayrıntılı bakalım.

Çevresel faktörler: Şirketin çevresel performansı, karbon ayak izi, enerji tüketimi, su kullanımı, atık yönetimi ve sera gazı emisyonları gibi faktörleri kapsar. Bu faktörler, şirketlerin doğal kaynakları nasıl kullandığını, çevre üzerindeki etkilerini ve gelecekteki nesillere nasıl bir dünya bıraktıklarını gösterir.

Sosyal faktörler: Şirketin sosyal performansı, personel memnuniyeti, insan haklarına saygı, toplum desteği ve müşteri memnuniyeti gibi faktörleri kapsar. Bu faktörler, şirketlerin toplumla olan etkileşimlerini ve sosyal sorumluluklarını gösterir.

Yönetsel faktörler: Anlaşılması kolay olmayan bir faktör olan yönetsel performans, şirketin yönetim yapısı, çalışma etiği, hesap verebilirlik ve yönetişim ilkelerine uyumu gibi faktörleri kapsar. Bu faktörler, şirketin stratejiler, hedefler ve performansı hakkında şeffaflık ve hesap verebilirliğini gösterir.

ESG Raporlamasının Önemi

Sürdürülebilirlik raporlaması, şirketlerin şeffaflığını göstermek için son derece önemlidir ve yatırımcıların, risk yönetiminde kullanılabilecek bilgiler edinmesine yardımcı olur. Ayrıca, raporlama şirketlerin gelecekteki finansal performansı hakkında bilgi sahibi olmak için önemlidir. Şirketler, sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda ilerlemelerini takip edebilir, ayrıca standartlara uygun hareket ediyor olup olmadıklarını kontrol edebilirler.

Yatırımcılar ve kredi verenler, şirketlerin ESG raporlarından elde ettikleri bilgilere büyük ölçüde güvenmektedirler. ESG raporu, örgütün potansiyel risklerini değerlendirirken aynı zamanda gelecekteki finansal performansına da ışık tutar. Şirketler, ilgili bilgileri açıkladıkça hesap verebilirliği sağlar ve bu da işbirliği için önemlidir ve pratik çözümler geliştirilmesinde öncü bir rol oynar. Ayrıca, şirketler ilerlemelerini takip edebilir, hedeflerini belirleyebilir ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşıldığında bunları bildirebilirler. Bu sayede, paydaşlar ile güven inşa edilir.

ESG Raporlama Yönetmelikleri ve Gereksinimleri

Ülkelerin ve sektörlerin raporlama gereksinimleri farklılık göstermektedir. Bazı ülkeler ve sektörler ESG raporlamasını zorunlu tutarken, diğerleri gönüllü raporlama yapmalarını tavsiye etmektedir. Avrupa’da, kuruluşlar Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD) ve Sürdürülebilir Finans Açıklama Yönetmeliği (SFDR) ile uyumlu olmak zorundadır. Bu çerçeveler sırasıyla liste dışı şirketler ve finansal piyasa katılımcıları için ESG raporlama zorunluluğunu getirmektedir.

Singapur ve Tayland gibi Asya ülkeleri, borsalarında açıklama gereklilikleri uygulamaktadır. Şirketlerin endüstri ve jurisdiksiyonlarına göre geçerli olan coğrafi özelleşmiş raporlama düzenlemelerini ve gerekliliklerini anlamaları önemlidir. Özellikle sürdürülebilirliğe bağlılıklarını göstermek, uyum sağlamak ve tüm insanlar için daha iyi bir gelecek yaratmak için acil eylem ve yenilik gerektiğini vurgulayan bilgi verici ve ikna edici bir tarz benimsemelidirler.

Popüler ESG Raporlama Çerçeveleri

ESG (Environment, Social, Governance) raporlama çerçevelerinin birçok çeşidi mevcuttur. Bu çerçeveler, şirketlere sürdürülebilirlik çalışmalarında ve sürdürülebilirlik raporu oluşturma sürecinde rehberlik eder. Bu çerçeveler Sustainability Accounting Standards Board (SASB), Global Reporting Initiative (GRI), Task Force on Climate-related financial disclosures (TCFD), United Nations Global Compact (UNGC), Climate Disclosure Standards Board (CDSB) ve International Financial Reporting Standards (IFRS) gibi birkaç tanesini içerir. Uygun bir raporlama çerçevesinin benimsenmesi, şirketlerin ESG raporlama yapısını oluşturmasına ve uluslararası en iyi uygulamalara uyum sağlamasını temin eder. Bu, sürdürülebilirlik çalışmalarının paydaşlara etkili bir şekilde iletilmesini ve doğruluğunu garanti eder.

SASB nedir?

Sürdürülebilirlik Muhasebe Standartları Kurulu (The Sustainability Accounting Standards Board-SASB), şirketlerin önemli çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) konularını belirlemelerine ve raporlamalarına yardımcı olan endüstriye özgü sürdürülebilirlik standartları sunar. 77 sektör için özelleştirilmiş standartlar sunarak, SASB işletmelerin sektörlerine en uygun ESG konularına odaklanmalarını sağlar, böylece raporlama anlamlı ve kapsamlı olur.

SASB’nin standartları, şirketlere belirlemek, ölçmek ve raporlamak için bir çerçeve sunar.

GRI nedir?

Küresel Raporlama Girişimi (The Global Reporting Initiative-GRI), çeşitli çevresel, sosyal ve yönetişim konularını kapsayan kapsamlı sürdürülebilirlik raporlama standartları sunar. GRI, birkaç bölümden oluşan bir raporlama modeli geliştirdi. İlk bölüm, özellikle belirli sanayi akslarının ihtiyaçlarını ele almaya yönelik sektör standartlarından oluşur. Modelin ikinci kısmı, her alan için uygulanabilen evrensel bir standarttır.

Dünyanın en büyük şirketlerinin yaklaşık yedi tanesi ESG raporlamalarında GRI’yi kullanmaktadır. Bu, GRI’nin sürdürülebilirlik raporlama için güvenilir ve kapsamlı bir çerçeve olarak yaygın kabulünü göstermektedir.

TCFD nedir?

İklimle İlgili Finansal Açıklamalar Görev Gücü (The Task Force on Climate-Related Financial Disclosures-TCFD), şirketlere iklim risklerini ve fırsatlarını raporlamalarında rehberlik ederek iklimle ilgili finansal açıklamalar konusuna odaklanır. Finansal İstikrar Kurulu tarafından kurulan (Financial Stability Board-FSB), şirketlerin bilgi açıklamasını yönetişim, strateji ve risk yönetimi konularında istemektedir. Ayrıca, iklim değişikliği ile ilgili ölçütler üzerinde odaklanır.

TCFD kılavuzlarını takip ederek, şirketler iklimle ilgili risklerle ve fırsatlarla ilgili taahhütlerini etkili bir şekilde iletebilirler.

UNGC nedir?

Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (The United Nations Global Compact-UNGC), Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (the UN’s Sustainable Development Goals) ile uyumlu on ilkeler vasıtasıyla sürdürülebilir iş uygulamalarını teşvik eder. Bu ilkeleri yerine getirerek, şirketler sorumlu iş uygulamalarına olan bağlılıklarını gösterebilir ve daha sürdürülebilir bir geleceğe katkıda bulunabilirler.

UNGC ilkeleri kapsayan ana alanlar insan hakları, işçi hakları, çevre ve yolsuzlukla mücadele gibi konuları içerir.

CDSB nedir?

İklim İfadeleri Standartları Kurulu (The Climate Disclosure Standards Board-CDSB), finansal raporlarda çevresel ve iklimle ilgili bilgileri raporlama için bir çerçeve sunar. Bu tür bilgileri dahil etmek için bir yapı sağlayarak, CDSB şirketlerin çevresel performanslarını ve sürdürülebilirliğe olan bağlılıklarını etkili bir şekilde iletmelerini temin eder.

Bu çerçeve, şirketlerin yatırımcılara ve diğer paydaşlara çevresel performanslarına ilişkin kapsamlı bir bakış açısı sunmalarına yardımcı olur.

IFRS Nedir?

Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (The International Financial Reporting Standards-IFRS), ESG açıklamalarında kavram kargaşasını azaltmayı ve tutarlılığı artırmayı amaçlayan küresel bir ESG raporlama standartları seti geliştirmeye çalışmaktadır. UFRS, tek tip standartlar sağlayarak, şirket mali tablolarının küresel ölçekte erişilebilir ve karşılaştırılabilir olmasını amaçlamaktadır. Bu, yatırımcıların ve paydaşların bir şirketin sürdürülebilirlik performansını etkin bir şekilde değerlendirebilmesini sağlayacaktır.

Bu, şirketler için eşit şartlar yaratılmasına yardımcı olacak ve yatırımcıların bilinçli kararlar almasına olanak tanıyacak.

ESG Raporlama Uygulamaları: En İyi Uygulama Pratikleri

İyi bir raporlama uygulamak için en iyi yöntemler arasında önemli konuları belirleme, net hedefler belirleme, paydaşları dahil etme, kurumsal çerçeveleri kullanma ve veri doğruluğu ile tutarlılığını sağlama yer almaktadır. Bu en iyi yöntemleri benimseyerek, şirketler ESG performanslarını paydaşlara etkili bir şekilde iletebilir ve sürdürülebilirlik konusundaki taahhütlerini gösterebilirler.

En iyi uygulamaları takip etmenin yanı sıra, şirketler raporlama süreçlerinin güncel ve ilgili kalmasını sağlamak için sektör trendlerinden ve gelişen düzenlemelerden haberdar olmalıdır. Raporlama süreçlerini sürekli olarak geliştirerek, şirketler sürdürülebilir iş uygulamalarına olan bağlılıklarını etkili bir şekilde sergileyebilir ve uzun vadeli büyümeyi teşvik edebilirler.

ESG Performansını Ölçmek ve İyileştirmek

Şirketler, ilgili ölçütleri izleyerek, endüstrideki meslektaşlarıyla mukayese yaparak ve sürekli iyileştirme için hedefler belirleyerek ESG performanslarını ölçebilir ve geliştirebilirler. Finansal ve finansal olmayan ölçütleri izleyerek, şirketler ESG performanslarını doğru bir şekilde değerlendirebilirler. Bu da iyileştirilmesi gereken alanları belirlemelerine ve hedefler koymalarına temel oluşturur.

ESG performansı için hedefler belirlemek, şirketin sürdürülebilirlik girişimlerini istikrarlı bir şekilde iyileştirmesini ve uzun vadeli büyüme sağlamasını mümkün kılmak için önemlidir. İyileştirmelere yönelik hedefler belirleyip bu hedeflere ilerlemeyi takip ederek, şirketler sürdürülebilir iş uygulamalarına olan bağlılıklarını etkili bir şekilde gösterebilirler. Böylece şirketler, sürdürülebilir bir gelecek için liderlik yeteneklerini oluşturabilirler.

ESG Raporlama’da Karşılaşılan Zorluklar ve Çözümleri

Rapor hazırlama sürecinde standardizasyon eksikliği, veri toplama ve yönetimi sorunları, gelişen regülasyonlar ve paydaş beklentilerinin takibi gibi sorunlarla karşılaşmak yaygındır. Bu zorluklar şirketlerin ESG performanslarını etkili bir şekilde iletmelerini ve sürdürülebilirlik konusundaki taahhütlerini göstermelerini zorlaştırabilir.

Bu zorlukların üstesinden gelmenin yolu ise en iyi uygulamaları benimsemek, teknolojiden faydalanmak ve sektör trendlerini takip etmektir. Bu çözümleri uygulayarak, şirketler ESG raporlama zorluklarıyla başa çıkabilir ve sürdürülebilir iş uygulamalarına olan bağlılıklarını etkili bir şekilde gösterebilirler.

ÇSY Raporlamasında Teknolojinin Rolü

Teknolojinin ESG raporları oluşturma sürecindeki rolü itibariyle, veri toplama süreçlerini otomatikleştirilmesinde, veri doğruluğunun sağlanmasında, raporlama süreçlerinin kolaylaştırılmasında ve paydaşlarla iletişimin sağlanmasında önemli bir yer tutmaktadır. Teknolojiden yararlanarak, şirketler veri toplama ve analiz etme işlemlerini verimli bir şekilde gerçekleştirebilirler. Bu sayede atık miktarını azaltabilir, enerji verimliliğini artırabilir ve olumlu bir çevresel etki yaratabilirler.

Raporlama sürecinde kullanılan teknolojik araçlar arasında blok zinciri, yazılım platformları, bulut tabanlı analitik ve yapay zeka (AI) yer almaktadır. Bu teknolojiler, dağınık ve yapılandırılmamış verileri toplamak, dönüştürmek ve analiz etmek için kullanılırak, ESG raporlamasını daha yönetilebilir hale getirir.

Vaka Çalışmaları: Başarılı ESG Raporlama Örnekleri

Başarılı sürdürülebilirlik raporlaması örneklerine dair vaka çalışmaları, Microsoft, 3M, Coca-Cola ve American Express gibi şirketlerin ESG raporlamasını etkili bir şekilde uygulayarak çeşitli çerçeveleri kullanmalarını ve sürdürülebilirliğe olan taahhütlerini göstermelerini sergilemektedir. Bu şirketler, ESG performanslarını ve girişimlerini paydaşlara başarılı bir şekilde ileterek, onların yatırım ve ortaklık konularında bilinçli kararlar almalarına yardımcı olmuşlardır. Örneğin, American Express, ESG raporlamalarında SASB, GRI ve TCFD çerçevelerini kullanmıştır. Bu, şeffaflık ve sürdürülebilirlik konusundaki taahhütlerini işlerinin çeşitli alanlarında göstermelerine yardımcı olmuştur.

Ancak, birçok özel sermaye finansmanına sahip şirket, KOBİ’ler ve orta ölçekli işletme (SMB’ler) de sürdürülebilir bir geleceğe olan taahhütlerini göstermişlerdir. Örneğin, Global Investors for Sustainable Development (GISD) Alliance, iş dünyasında deneyimli bir grup iş insanı tarafından oluşturulmuş ve sürdürülebilir kalkınma için özel sektör yatırımlarını artırmaya çalışmaktadır. Çalışmaları, işletmelerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmada oynayabilecekleri önemli rolün bir kanıtıdır.

Özet

Sonuç olarak, işletmelerin sürdürülebilir uygulamalara verdikleri taahhütleri göstermeleri ve çevresel, sosyal ve yönetişim performanslarını paydaşlara etkili bir şekilde iletmeleri için ESG raporlaması vazgeçilmezdir. ESG raporlama unsurlarını anlamak, en iyi uygulamaları tatbik etmek, teknolojiyi kullanmak ve sektör trendleri ile yönetmelikler hakkında bilgi sahibi olmak yoluyla şirketler sürdürülebilirliğe olan bağlılıklarını başarılı bir şekilde gösterebilir ve uzun vadeli büyümeyi sağlayabilirler.

Daha fazla şeffaflık ve sürdürülebilirlik talebinin artmasıyla birlikte işletmelerin ESG raporlamasını benimsemesi ve süreçlerini sürekli olarak iyileştirmesi önemlidir. Böylece daha sürdürülebilir bir gelecek için teşvik edebilir, paydaşlar için kalıcı değer yaratabilir ve acil çevresel ve sosyal zorlukların üstesinden gelmek için küresel çabaya katkıda bulunabilirler.

Sıkça Sorulan Sorular

Türkiye’de ESG raporlaması zorunlu mu?

Amerika Birleşik Devletleri’nde, Kamu Şirketleri, yatırımcılar için önemli olabilecek bilgileri, ESG ile ilgili risklere dair detayları içerecek şekilde SEC tarafından açıklamak zorundadır. Özel sermaye finansmanına sahip şirketler raporlama yükümlülüğünde olmasa da, bunu yapmaları şiddetle tavsiye edilir. Bu, şeffaflığı sağlar ve paydaşlar arasında güven oluşturur.

ESG örnekleri nelerdir?

ESG faktörleri, bağımsız üçüncü taraf denetim, yönetim kurullarındaki çeşitliliğin artırılması, veri koruma önlemleri, yönetici sorumluluğu ve ESG politikaları gibi unsurları içerir ve bunlar ESG’nin uygulama örnekleridir. İklim politikaları, enerji kullanımı, atık, kirlilik ve kaynak koruma gibi çevresel konular da ESG düşünceleri kapsamına girebilir.

Bir şirkette ESG raporlamasından kim sorumludur?

Şirketin Yönetim Kurulu, şirket içinde ESG raporları oluşturulmasını sağlamaktan sorumludur ve gerektiğinde komitelere yetki devreder. Yönetim Kurulu, ilgili sürdürülebilirlik ve ESG konularının amaç, yönetişim, strateji, karar alma, risk yönetimi ve sorumluluk raporlamalarına dahil edildiğinden emin olmalıdır.

ESG raporlaması bir şirket için neden önemlidir?

ESG raporları, şirketlere potansiyel riskleri değerlendirme ve çevresel, sosyal ve yönetişim hedeflerini gösterme imkanı tanıdığı için önemlidir. Aynı zamanda bir şirketin sürdürülebilirliğe yaklaşımını anlamak için içgörü sağlar. Bu, çeşitlilik ve kapsayıcılık girişimlerini, kurumsal yönetişim hedeflerini içerir ve yatırımcılara kuruluşun sorumlu uygulamalara olan taahhüdünü anlamalarına yardımcı olur.

ESG raporlamasının üç ana bileşeni nedir?

ESG raporlamanın üç temel bileşeni Çevresel (Environmental), Sosyal (Social) ve Yönetişim (Governance) faktörleridir. Bunlar, sürdürülebilir bir iş modeli oluşturulurken düşünülmesi gereken temel unsurlardır.